Chi tiết bài viết

Hãy tưởng tượng một món đồ đang hoạt động tốt, có thể là một thiết bị hay một món đồ nội thất, bị vứt bỏ chỉ vì chủ nhân không muốn sử dụng nữa. Bạn nghĩ gì khi thấy điều này? Có phải là một tiếng thở dài tiếc nuối, một cái cau mày suy tư, hay một cái lắc đầu bất ngờ?

Tại Nhật Bản, người ta sẽ nói, "Mottainai!".

Mottainai Là Gì?

"Mottainai" là một thuật ngữ của Nhật Bản diễn tả sự tiếc nuối về việc lãng phí hoặc sử dụng không đúng mục đích các nguồn tài nguyên. Đây là một khái niệm ăn sâu vào văn hóa và giá trị của người Nhật, khuyến khích mọi người trân trọng và tận dụng tối đa những gì mình có, đồng thời chú trọng bảo vệ môi trường và tránh lãng phí không cần thiết.

Khái niệm này có nguồn gốc từ giáo lý Phật giáo, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sử dụng tài nguyên một cách khôn ngoan và không lấy nhiều hơn những gì cần thiết. Mottainai thường được sử dụng để nhắc nhở mọi người không lãng phí và tôn trọng mọi vật thể, tài nguyên, và thậm chí là thời gian.

Trong nghĩa rộng hơn, mottainai có thể áp dụng cho nhiều khía cạnh của cuộc sống, từ thực phẩm, đồ dùng, cho đến cơ hội. Nó khuyến khích một lối sống bền vững và có ý thức hơn về tiêu dùng. Khái niệm này đã được chú ý trên toàn cầu nhờ nỗ lực của nhà môi trường học và giải Nobel Wangari Maathai, người đã sử dụng "mottainai" như một khẩu hiệu để thúc đẩy bảo vệ môi trường và quản lý tài nguyên có trách nhiệm.

Mottainai Trong Cuộc Sống Hằng Ngày

Có nhiều ví dụ về mottainai ở Nhật Bản thể hiện ý tưởng giảm thiểu lãng phí và tận dụng tối đa nguồn tài nguyên. Dưới đây là một số ví dụ:

Tái Sử Dụng Hoặc Tái Chế Chất Thải

Nhật Bản nổi tiếng với cách tiếp cận hiệu quả và chu đáo trong quản lý tài nguyên bằng việc tái chế chất thải. Các nhà khoa học và doanh nghiệp không ngừng tìm cách biến các vật liệu có thể bị lãng phí thành những giải pháp thân thiện với môi trường.

Takachiho Amaterasu Railway tiên phong trong việc sử dụng một nguồn nhiên liệu bất ngờ: mỡ lợn từ ramen và dầu chiên tempura đã qua sử dụng. Tương tự, khái niệm tái chế được thể hiện qua việc tái sử dụng sake kasu – cặn còn lại từ quá trình sản xuất rượu sake. Thay vì vứt bỏ, sake kasu được sử dụng để làm nhiều thứ như dưa muối, gia vị, đồ uống và cả sản phẩm chăm sóc da.

Mottainai trong quản lý tài nguyên còn được áp dụng trong các hộ gia đình. Ví dụ, nước vo gạo có thể dùng để tưới cây, trái cây chín quá có thể được làm thành món ăn vặt, quần áo cũ có thể được biến thành khăn lau nhà.

Người Nhật cũng có thói quen ngâm mình trong bồn tắm (ofuro) hằng ngày. Mặc dù sử dụng nhiều nước, nhưng thực ra họ tái sử dụng nước này trong nhiều ngày. Điều này có thể thực hiện vì mục đích ngâm mình là thư giãn, không phải vệ sinh. Họ phải làm sạch cơ thể trước khi vào bồn. Các thành viên trong gia đình dùng chung nước cho đến khi họ quyết định đổ nước đi và thay mới, thường là một hoặc hai lần mỗi tuần.

Mua Bán Đồ Cũ Và Tái Chế Quần Áo

Tái chế quần áo đã có từ thời kỳ Edo. Truyền thống tái chế kimono cũ thành các vật dụng mới được gọi là "sakiori" (破き織り) hoặc "zanshi" (残し). Thay vì vứt bỏ những bộ kimono cũ, người ta sẽ tháo chúng ra, tách các sợi vải và dệt lại thành các loại vải mới. Quá trình này không chỉ kéo dài tuổi thọ của vải mà còn tạo ra các chất liệu độc đáo cho nhiều mục đích khác nhau như thảm, túi, phụ kiện, rèm cửa, và thậm chí là áo khoác.

Ngày nay, việc tặng hoặc bán quần áo cho các cửa hàng đồ cũ là một cách để tham gia vào thời trang bền vững. Mua bán đồ cũ giúp giảm thiểu chất thải và là biểu hiện trực tiếp của tư duy mottainai, tránh lãng phí không cần thiết.

Quản Lý Chất Thải

Ở Nhật Bản, phân loại rác là một quá trình tỉ mỉ. Người dân phải phân loại rác thành nhiều loại như rác đốt được, không đốt được, nhựa, thủy tinh, và nhiều hơn nữa. Điều này giúp đảm bảo vật liệu được tái chế đúng cách, giảm thiểu rác thải và tận dụng tối đa tiềm năng của tài nguyên. Rác thải còn có lịch trình thu gom, và bạn chỉ có thể vứt rác vào những ngày được chỉ định.

Người dân Nhật thường phải trả phí khi vứt bỏ các đồ vật lớn như đồ nội thất hay thiết bị gia dụng. Việc này nhằm khuyến khích xử lý chất thải có trách nhiệm và thúc đẩy tái chế, đồng thời bù đắp chi phí thu gom và xử lý rác thải lớn.

Cộng Đồng Mottainai Trực Tuyến

Với việc phân loại rác kỹ càng và chi phí xử lý cao, một cách tiếp cận mới trong việc xử lý đồ dùng không sử dụng đã xuất hiện tại Nhật Bản. Thay vì vứt bỏ đồ đạc, nhiều người sẵn sàng tặng hoặc bán chúng. Điều này xuất phát từ nhận thức rằng những thứ đó vẫn có thể hữu ích với người khác.

Bạn có thể dễ dàng tìm thấy các nhóm hoặc cộng đồng trên mạng xã hội bằng cách tìm kiếm mottainai. Sẽ tốt hơn nếu thêm tên tỉnh của bạn như "Mottainai Tokyo" để dễ dàng tìm thấy các đồ cũ gần nhà. Một số người bán đồ với giá ưu đãi, trong khi một số khác sẵn sàng tặng miễn phí. Điều tuyệt vời là bạn không cần lo lắng về rào cản ngôn ngữ vì cũng có những nhóm mottainai dành cho người nước ngoài ở Nhật.

Kết Luận

Trong cuộc sống hiện đại đầy phức tạp, "mottainai" là lời nhắc nhở chúng ta hãy trân trọng những gì mình có và tận dụng nó tối đa. Khái niệm này kêu gọi chúng ta suy nghĩ kỹ trước khi vứt bỏ một thứ gì đó còn sử dụng được, sử dụng tài nguyên một cách khôn ngoan và ý thức về tác động của hành động của chúng ta lên môi trường. Mottainai không chỉ là cách sử dụng tài nguyên mà còn là lối sống trân trọng và biết ơn, đồng thời tạo ra con đường bền vững và có trách nhiệm hơn. Trong một thế giới mà lãng phí quá phổ biến, việc áp dụng mottainai có thể giúp chúng ta tạo nên một tương lai tốt đẹp hơn.